Καλά Χριστούγεννα

Το blog σας εύχεται καλές γιορτές! Την περίοδο αυτή δεν θα αναρτώνται post, οπότε τα ξαναλέμε ... του χρόνου!!!

Ο άνθρωπος που μετρούσε [Malba Tahan]

Το βιβλίο αυτό είναι μία συλλογή από μαθηματικές περιπέτειες για νεαρούς αναγνώστες, όπως αναφέρει άλλωστε και στο εξώφυλλό του. Είναι ένα σαγινευτικό παραμύθι σε έναν άλλο κόσμο, στην άγνωστη ,για τον Έλληνα αναγνώστη, ανατολή. Ο κεντρικός ήρωας αναζητώντας τη λύση μαθηματικών γρίφων και προβλημάτων των συνανθρώπων του, καταλήγει χωρίς να το καταλάβει στην αναζήτηση της πραγματικής αγάπης... Οι ιστορίες του Malba Tahan θυμίζουν "Χίλιες και μία νύχτες" ,ωστόσο τις έγραψε χωρίς ποτέ να έχει αντικρίσει έρημο ή καραβάνι. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η μόνη άμμος που είδε στη διάρκεια της ζωής του ήταν αυτή των παραλιών του Ριο!

Φράσεις ... σκόρπιες λέξεις -αφορμή για σκέψη...

Η μόνη χρήσιμη γνώση είναι αυτή που μας κάνει καλύτερους

(Σωκράτης)

Μια απλή συνάθροιση γεγονότων απέχει τόσο από την γνώση όσο ο αντικατοπτρισμός της ερήμου από την αληθινή όαση

(Malba Tahan)

Μια αλήθεια τη δεχόμαστε μόνο αφού αρχικά την έχουμε αρνηθεί από τα βάθυ της ψυχής μας

(Paulo Coelho)

Την ευτυχία μπορούμε να τη βρούμε σ' έναν απλό κόκκο άμμου της ερήμου, γιατί ένας κόκκος άμμου είναι μια στιγμή της δημιουργίας και το σύμπαν χρειάστηκε χιλιάδες, εκατομμύρια χρόνια για να τον δημιουργήσει

(Paulo Coelho)

Το μαύρο κουτί της ... γης!

Τα πετρώματα, όπως τα μαύρα κουτιά των αεροπλάνων, αποθηκεύουν στο εσωτερικό τους χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το τι συνέβη στο παρελθόν

Με αφορμή αυτή την φράση που διάβασα σήμερα το πρωϊ στον Άτλα των επιστημών της Καθημερινής (ένα ένθετο στην εφημερίδα) θα ήθελα να παρατηρήσω πόσο εύστοχη είναι μία τέτοια παρομοίωση, δηλαδή η παρομοίωση ενός πετρώματος με ένα μαύρο κουτί αεροπλάνου. Είναι γνωστος ο λόγος χρήσης των μαύρων κουτιών στα αεροπλάνα, καθώς καταγράφουν στην κυριολεξία ολόκληρη τη ζωή του κάθε αεροσκάφους με αποτέλεσμα να οδηγούν στη δικαίωση ή την καταδίκη του πιλότου σε περίπτωση ατυχήματος. Κάτι ανάλογο πραγματοποιείται και μέσω των πετρωμάτων, καθώς στην επιφάνεια και στο εσωτερικό τους καταγράφεται η ιστορία λαών και πολιτισμών και επιτυγχάνεται η κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν στην καταστροφή τους (με αποτέλεσμα την δικαίωση ή την καταδίκη των πράξεών τους).

Το μέλλον είναι στο υπέδαφος?

Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες μιας δυσάρεστης πραγματικότητας, η οποία μας οδηγεί σε ένα έντονο αίσθημα απέχθειας για οτιδήποτε βλέπουμε γύρω μας. Ο λόγος; Η άναρχη δόμηση, που "τρώει" αδηφάγα τις λιγοστές εστίες πρασίνου, που έχουν απομείνει στο λεκανοπαίδιο. Η ανεξέλεγκτη οικιστική ανάπτυξη έχει καταστρέψει ο, τι ωραίο είχε κάποτε η πρωτεύουσα. Βέβαια η πληθυσμιακή αύξηση είναι αναγκαίο "κακό" για μια σύγχρονη μεγαλούπολη, το ζητούμενο είναι εαν υπάρχει δυνατότητα (και εαν υπάρχει, με ποιό τρόπο;) να αποφευγθεί η περαιτέρω αύξηση της ακαλαίσθητης γκριζωπής τσιμεντένιας μάζας που μας "πνήγει". Πανθομολογούμενη αλήθεια αποτελεί το γεγονός ότι η λύση στο πρόβλημα της στέγασης του ανεξέλεγκτα αυξανόμενου πληθυσμού δεν είναι τα "απαστράπτωντα" κτίσματα. Μήπως λοιπόν πρέπει να εστιάσουμε αλλού το ενδιαφέρον μας; Μήπως πρέπει να σταματήσουμε να βλέπουμε τον ουρανό ως ένα άλλο φέουδο προς κατάκτηση; Τίθεται λοιπόν ο ακόλουθος προβληματισμός: Το έδαφος το έχουμε εκμεταλλευτεί όσο θα μπορούσαμε; Έχω την αίσθηση ότι η απάντηση είναι όχι. Πλέον υπάρχει η τεχνογνωσία για την κατασκευή ουρανοξυστών, των οποίων ο τελευταίος όροφος δεν θα αγγίζει τα σύνεφα... αλλά ίσως ένα σπάνιο στρώμα μοντμοριλλονίτη! Πιστεύω ότι δεν θα αργήσει η εποχή που θα "κατακτήσουμε" το υπέδαφος και τα μυστικά του. Αρκεί να γίνουν κατανοητά τα μεγέθη ανεκμετάλλευτου υπεδάφους που υπάρχουν και το οικονομικό συμφέρον που επιφέρει μια τέτοια δόμηση, δεδομένης της έλλειψης πρώτων υλών και μετάλλων που παρουσιάζεται τη τελευταία δεκαετία (καθώς το έδαφος που αφαιρείται θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για ποικίλλες άλλες χρήσεις).

Φράσεις ... σκόρπιες λέξεις -αφορμή για σκέψη...

Σκοπός αυτής της στήλης, η οποία θα ανανεώνεται κάθε βδομάδα, είναι όπως αναφέρει και ο τίτλος: "αφορμή για σκέψη" , προβλημάτισμό και παραγωγική συζήτηση.

"Η ελευθερία είναι η πεμπτουσία της μαθηματικής επιστήμης" Καντόρ

[από το βιβλίο: "Ποιός σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα" του Μαρκ Χαντον]

"Η σοφία δεν μεταδίδεται. Η σοφία που προσπαθεί να μεταδώσει ο σοφός ηχεί πάντα σαν τρέλα"

[από το βιβλίο: "Σιντάρτα" του Έρμαν Έσσε]

"stat rosa pristina nomine, momina nuda tenemus" (= το παλαιό ρόδο υπάρχει μόνο ως όνομα, κρατάμε γυμνά ονόματα)

[από το βιβλίο: "Το όνομα του Ρόδου" του Ουμπέρτο Έκο]

Η ταυτότητα των χημικών στοιχείων

Η ταυτότητα των χημικών στοιχείων [Νικόλαος Δ. Κλουράς]

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια θαυμάσια pocket έκδοση εγκυκλοπαίδειας χημείας! Ο λόγος; Στις σελίδες του παρουσιάζονται όλα τα στοιχεία του περιοδικού πίνακα ένα- ένα με αλφαβητική σειρά. Στην παρουσίση κάθε χημικού στοιχείου υπάρχει μια εξαιρετικά περιεκτική περιγραφή του, ένα σύντομο ιστορικό του τρόπου ανακάλυψής του και του επιστήμονα που το ανακάλυψε. Επιπρόσθετα λύνεται μια απορία που έχει έρθει άπειρες φορές στο μυαλό μας : "μα γιατί πήγαν και το ονόμασαν ... Θάλλιο, Ιώδιο, Κάδμιο κ.ο.κ." Μόνο και μόνο η δυνατότητα απάντησης του τελευταίου ερωτήματος πιστεύω αξίζει τον ελάχιστο χώρο που θα πιάσει στην βιβλιοθήκη σας. Τέλος στις τελευταίες σελίδες του υπάρχουν εκτενείς πίνακες με στατιστικά δεδομένα (όπως για παράδειγμα: ποιά χώρα ή πόλη κατέχει το ρεκορ στο πλήθος των ανακαλυφθέντων χημικών στοιχείων απο τους επιστήμονές της) που διαβάζονται πολύ ευχάριστα.

Βαθμός: 9.5/10

Είναι η μεταλλευτική τέχνη; [Θέμα προς συζήτηση]

Όχι, θα έλεγε ο καθένας από μας, χωρίς πολύ σκέψη, όμως για να δωθεί μια πειστική απάντηση, πρέπει να απαντηθεί πρώτα το ερώτημα: "τι είναι τέχνη;". Τέχνη κατά τον Γ. Μπαμπινιώτη ονομάζεται η δημιουργία έργων που διέπονται από αισθητικούς κανόνες ως αποτέλεσμα της δημιουργικής έκφρασης του ανθρώπου. Βέβαια ο ορισμός αυτός της τέχνης δεν είναι ο μοναδικός, για παράδειγμα ο Φρόυντ είχε υποστηρίξει ότι η τέχνη είναι ο εξευγενισμός της ηδονοερωτικής ορμής. Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, που αναφέρεται στο λεξικό εννοιών του Σωκράτη Γκίκα, η τέχνη είναι μια προέκταση της εργασίας και συνδεδεμένη με την πρακτική δράση.

Σίγουρα αν συνεχίζαμε την καταγραφή όλων των ορισμών που έχουν γραφτεί για την τέχνη σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων θα καταλήγαμε στην δημιουργία μιας πολύτομης εγκυκλοπαίδειας, που σε καμία περίπτωση δεν θα εξυπηρετούσε τους σκοπούς αυτού του άρθρου. Στόχος του παρόντος κειμένου είναι απλά να τεθούν κάποια θέματα προς προβληματισμό, παραγωγική σκέψη και συζήτηση των αναγνωστών του.
Η πρώτη εικόνα που σχηματίζεται στο μυαλό όλων μας όταν ακούμε για την μεταλλευτική είναι μία μεγάλη βιομηχανική υποβαθμισμένη περιοχή ή στην καλύτερη των περιπτώσεων ένα σύνολο από εκσκαφικά μηχανήματα που "τρώνε" αδηφάγα την μάνα γη. Η εικόνα αυτή δεν είναι και τόσο άδικη, όσο ατελής. Η πληρότητα της εικόνας αυτής εκφυλίζει την μεταλλευτική επιστήμη προβάλλοντας μόνο την εγγενή "βαρβαρότητά" της. Σπάνια αναφέρεται κανείς στους άγνωστους μεταλλορύχους, που έχασαν την ζωή τους εξορύσσοντας πολύτιμους λίθους και μάρμαρο. Αλλά όλοι μας εξωραϊζουμε τον Παρθενώνα, το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς και το Ερεχθείο.

"Εκτός από τους μεγάλους φιλοσόφους, δραματουργούς, καλλιτέχνες, ποιητές, υπάρχουν και οι απλοί τεχνικοί. Υπάρχουν οι άγνωστοι μεταλλευτές, που παρατήρησαν και κατανόησαν τη σημασία ορισμένων φαινομένων, τα οποία προσπάθησαν να εφαρμόσουν στην πράξη. Με αποτέλεσμα να προκαλούν και σήμερα ακόμη συγκίνηση και εντύπωση τα τεχνικά επιτεύγματα του εφευρετικού πνεύματος της ανθρώπινης μεγαλοφυϊας. Τα χάλκινα έργα τέχνης που τα θαυμάζουμε από άποψη αισθητικής αποδεικνύουν επίσης τη μεγάλη επιδεξιότητα των αρχαίων στη μεταλλοτεχνία. Και ακόμη ότι οι αρχαίοι διέπρεψαν στην τεχνική της παραγωγής και μεταλλουργίας των μετάλλων... Οι αρχαίοι συγγραφείς, ενώ έγραψαν τόσα έργα πάνω στη φιλοσοφία, στην ιστορία, στα μαθηματικά, στην ιατρική, έγραψαν ελάχιστα για τη μεταλλευτική και τη μεταλλουργική τεχνική. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η μεταλλευτική και η μεταλλουργική τεχνική θεωρούταν "βάναυση" τέχνη και την εκτελούσαν δούλοι με την επίβλεψη ολίγων ελεύθερων πολιτών. Όπως είναι γνωστό οι αρχαίοι ιστορικοί και φιλόσοφοι δεν ασχολήθηκαν με αυτά τα υλιστικά, "βάναυσα" έργα, όπως τα θεωρούσαν. Ασχολούνταν μόνο με τα έργα των ελεύθερων πολιτών, που ήταν ουσιαστικά η πολιτική και οι πόλεμοι".

Βιβλίο "Αρχαιογνωσία των μετάλλων" της Κ. Τσαϊμου.

Η μουσική των πρώτων αριθμών [Marcus Du Sautoy]

Οι πρώτοι αριθμοί (αριθμοί όπως το 2, το 3, το 5, το 7, το 11, κ.λ.π.) είναι για την αριθμητική ακριβώς ό, τι είναι για τη φυσική τα άτομα της ύλης: οι δομικοί λίθοι πάνω στους οποίους χτίζονται όλοι οι υπόλοιποι αριθμοί. Όμως ποιά είναι η σειρά τους; Πώς παράγονται; Πώς προκύπτει κάθε φορά ο επόμενος; Πριν από σχεδόν 150 χρόνια, ο Μπέρναρντ Ρίμαν έφτασε πολύ κοντα -όσο κανένας άλλος- στην επίλυση του προβλήματος. Δυστυχώς, πέθανε χωρίς να αποκαλύψει την απόδειξη στην υπόθεσή του. Έκτοτε, λαμπροί μαθηματικοί συναγωνίζονται για την επίλυση του "πλέον καταζητούμενου προβλήματος", ενώ χρηματικό βραβείο ενός εκατομμυρίου δολαρίων έχει αθλοθετηθεί για τον νικητή. Ο συγγραφέας μας χαρίζει ένα υπέροχο ταξίδι στον όμορφο κόσμο των πρώτων, ένα ταξίδι που το κάνει ανθρώπινο παρουσιάζοντας τη ζωή και την προσωπικότητα των κορυφαίων μαθηματικών της ιστορίας, με την ίδια ζωντάνια και γοητεία που παρουσιάζει και τις ιδέες τους.

Αναμφίβολα είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά βιβλία στο χώρο της εκλαικευμένης επιστήμης -κατα τη γνώμη μου το πιο συναρπαστικό- καθώς ο συγγραφέας κατορθώνει να παρουσιάσει ολόκληρη την ιστορία των μαθηματικών, μεταφέροντας τον αναγνώστη σε ένα φανταστικό κόσμο που τον εκπλήσει συνεχώς ευχάριστα με την απλότητα και την ανθρωπιά του... Ενα βιβλίο που μπορεί να διαβαστει από τον καθένα από μας χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις στον τομέα των θετικών επιστημών.

10/10

Καλώς ήλθατε στο MineraLIFE

Το συγκεκριμένο post είναι το καλωσόρισμα για τους αναγνώστες του MineraLife, ενός blog που έχει στόχο να ενημερώσει και να πληροφορήσει το κοινό για θέματα που σχετίζονται με:

• Γεωλογία
• Γεωτεχνολογία
• Μεταλλουργία
• Τεχνολογία υλικών

... και ποικίλα περιβαλλοντικά θέματα.

Καλή ανάγνωση!!!